Winterfase - waarom “nee” soms het juiste woord is
Een gids voor rust, lichaam en het natuurlijke ritme van de waterfase
Veel mensen ervaren in de winter een vermoeidheid die dieper voelt dan gewone moeheid. Het wordt lastiger om op gang te komen, de dagen voelen langer en het lichaam reageert trager. In een wereld die bijna geen seizoenen meer kent, kan deze winterse beweging voelen als een tekort — alsof er iets mis is. Terwijl het in werkelijkheid een heel natuurlijke reactie is.
De winter is van oorsprong een voedende periode: een tijd waarin energie zich naar binnen keert, het tempo daalt en het lichaam de ruimte krijgt om te herstellen. Hier, in deze stilte, worden de zaden gelegd die in de lente kunnen beginnen te groeien.
Maar in het dagelijks leven vragen we in de winter vaak meer van onszelf dan goed voelt. We verwachten dat ons lichaam functioneert alsof het zomer is, terwijl alles om ons heen allang vertraagd is.
Vermoeidheid is geen teken van zwakte. Het is een signaal dat je lichaam luistert naar een ritme dat ouder is dan de kalender — een ritme dat ook terugkomt in het meridiaanwerk.
De waterfase: wat er in je lichaam gebeurt in de winter
Binnen het meridiaanwerk wordt de winter verbonden met de waterfase: een beweging van diepte, opslag en herstel. In deze periode staan vooral de nier- en blaasmeridiaan centraal — niet de organen zelf, maar de functies en kwaliteiten die in dit meridiaansysteem worden gezien, zoals het bewaren van energie, omgaan met belasting en het herstellen van balans.
Je merkt deze fase vaak aan kleine signalen: koudere handen en voeten, sneller moe zijn, meer behoefte aan warmte, of de neiging om je wat terug te trekken. Het lichaam draait zachtjes naar binnen, alsof het uitnodigt om te bewaren in plaats van te verbruiken.
Wanneer we deze beweging blijven negeren en dóórgaan met zorgen, presteren of het gevoel hebben dat we moeten voldoen, raakt het lichaam sneller uitgeput. De waterfase wijst eerder naar zachtheid en ruimte dan naar inspanning. Naar kleine momenten waarin je jezelf niet voorbij hoeft te lopen.
Kleine manieren om jezelf te ondersteunen in de winter
Ondersteuning hoeft niet groot te zijn. Soms kan één klein gebaar al iets in jezelf verzachten.
✦ Warmte
Warme voeding, warme douches, een extra laag kleding — het lichaam reageert vaak verrassend snel op warmte. Een eenvoudig voetbad voor het slapengaan kan veel doen. Een stukje gember in het water geeft een zachte warmte die helpt om te landen in je lichaam.
✦ Grenzen herkennen
Vermoeidheid is vaak een eerste signaal dat de energie te veel naar buiten is gegaan. Een kleine pauze kan dan al helpen — al is het maar één bewuste ademhaling met gesloten ogen. Je hoeft niet goed te zijn in rust. Rust kan beginnen met één moment waarin je voelt: “hier stop ik even.” En soms is één ademhaling genoeg.
✦ Voeding
Alles wat warm is en je lichaam voedt, past goed in de waterfase. Een stoofpot of een soepje zijn fijne begeleiders. En als het gewoon een boterham met kaas wordt, kan een glas warm water of thee ernaast al een zacht signaal zijn: “Het mag rustiger vandaag.”
Een eenvoudige oefening:
Makko Ho voor blaas- en niermeridiaan
Deze oefening maakt ruimte in de rug, hamstrings en zijlijnen — plekken die in de winter vaak reageren op spanning. Het belangrijkste is dat je je eigen grens respecteert. Je hoeft niets te bereiken; je mag alleen maar ontmoeten waar je lichaam vandaag is. Soms is er meer ruimte, soms minder — alles is oké.
Stap 1 — Vind een comfortabele zithouding
Ga zitten met gestrekte of licht gebogen benen. Als je onderrug snel aanspant, ga dan op een kussentje of zafu zitten zodat je bekken iets kantelt en je lichaam meer rust vindt.
Stap 2 — Adem in en verleng je ruggengraat
Alsof er zacht ruimte ontstaat tussen je wervels.
Stap 3 — Adem uit en kom een klein stukje naar voren
Luisteren is genoeg. Je hoeft nergens naartoe.
Stap 4 — Blijf 3–5 ademhalingen
Voel wat warm wordt. Voel wat hetzelfde blijft. Alles wat je merkt — óók als het weinig is — is informatie.
Stap 5 — Kom langzaam terug omhoog
Neem even de tijd om te voelen hoe je lichaam reageert.
Stap 6 — Extra stap
Wrijf met open handen langs je nier- en heupgebied. Herhaal de oefening en kijk of je verschil merkt: misschien iets meer warmte, iets meer ruimte, of gewoon wat zachtheid.
✦ Zachte variant: een begin van de dag
Je kunt deze oefening ook in bed doen, direct na het wakker worden. Buig één of beide benen licht, wrijf zacht over je niergebied om het te wekken, en kom dan een klein stukje naar voren op de adem. Het blijft dezelfde oefening — alleen anders ingebed, op een moment dat het lichaam vaak vanzelf wat ontvankelijker is.
Tot slot: rust hoeft niet groot te zijn
Winter is geen periode van tekort, maar van verzamelen. Een tijd waarin je minder hoeft en iets meer mag zakken in jezelf. Soms begint dat met één ademhaling, één warm moment, één kleine stem die fluistert:
“Ik hoef nu even niet.”
Wanneer vermoeidheid geen tegenstander is maar een vorm van wijsheid, kan de winter veranderen van iets om doorheen te komen naar iets dat je ondersteunt en draagt.
